تعریف سرمایه گذاری
سرمایه گذاری ( Investment ) عبارت است از هر گونه فدا كردن ارزشی در حال حاضر ( كه معمولاً مشخص است ) به امید به دست آوردن هر گونه ارزشی در زمان آینده ( كه معمولاً اندازه یا كیفیت آن نامعلوم است ) . به عبارتی سرمایه گذار در حال حاضر ، ارزش مشخصی را فدا می كند تا در قبال آن در آینده ارزش خاصی كه مورد نظرش است بدست آورد ؛ مثل پرداخت وجهی بابت خرید سهام به امید بدست آوردن سودهای مشخصی از آن در آینده .
▪ سرمایه گذاری را به روشهای مختلفی تقسیم بندی می كنند :
۱) بر اساس موضوع سرمایه گذاری :
سرمایه گذاری بر حسب موضوع به دو دسته سرمایه گذاری واقعی و سرمایه گذاری مالی تقسیم می شود . سرمایه گذاری واقعی نوعی سرمایه گذاری است كه فرد با فدا كردن ارزشی در زمان حاضر ، نوعی دارایی واقعی بدست می آورد. در واقع موضوع سرمایه گذاری ، دارایی واقعی است. خرید ملك یا آپارتمان ، نمونه ای از این سرمایه گذاری است . در سرمایه گذاری مالی ، فرد در ازای فدا كردن ارزش حاضر ، نوعی دارایی مالی كه نتیجه آن معمولاً جریانی از وجوه نقد است بدست می آورد . سرمایه گذاری در اوراق بهادار مثل سهام عادی یا اوراق مشاركت ، كه فرد در ازای پرداخت پول ، محق به دریافت جریانی از وجوه نقد به شكل سود می شود ، سرمایه گذاری مالی محسوب می شود.
۲) بر اساس زمان یا مدت سرمایه گذاری :
بر حسب زمان ، سرمایه گذاری را می توان به كوتاه مدت یا حداكثر تا یكسال و بلند مدت یا بیش از یك سال تقسیم كرد.
۳) بر حسب خطر یا ریسك سرمایه گذاری :
از آنجا كه منافع حاصل از سرمایه گذاری در آینده بدست می آید و نسبت به تحقق این منافع یقین وجود ندارد پس انواع سرمایه گذاریها با درجاتی از احتمال عدم تحقق منافع مورد نظر سرمایه گذار یا ریسك مواجهند. بر اساس اینكه میزان یا احتمال تحقق نیافتن منافع آتی ( یا ریسك ) چقدر باشد ، سه نوع سرمایه گذاری را می توان از یكدیگر متمایز ساخت :
سرمایه گذاری با ریسك متناسب ،
سرمایه گذاری با ریسك نسبی بیشتر ( سفته بازی ) ،
سرمایه گذاری پر خطر یا ریسكی ( قمار ) .
سرمایه گذاری متناسب یا به طور خلاصه سرمایه گذاری ، نوعی سرمایه گذاری است كه ریسك آن متناسب با بازده ای است كه از آن انتظار می رود. سرمایه گذاری با ریسك نسبتاً بیشتر یا سفته بازی ، نوعی سرمایه گذاری است كه در آن سرمایه گذار برای كسب بازده ، رسیك بیشتری تقبل می كند و بالاخره سرمایه گذاری بسیار ریسكی یا قمار ، نوعی سرمایه گذاری است كه در آن فرد برای بدست آوردن بازده ای ولو بسیار كم ، ریسك بسیار زیادی متحمل می شود .
● انواع سرمایه گذاران
سرمایه گذارانی كه در بازارهای معامله اوراق بهادار وجود دارند متنوع و به شرح زیرند :
۱) اشخاص حقیقی :
گروهی هستند كه بیشتر به امید انتفاع از سرمایه گذاری اقدام به خرید یا فروش اوراق بهادار می كنند. در برخی موارد ، وقتی سرمایه این افراد زیاد باشد ، ممكن است هدف دیگری همچون بدست گرفتن كنترل شركت از طریق خرید درصد بالایی از سهام آن شركت نیز دنبال شود.
۲) اشخاص حقوقی :
این اشخاص كه معمولاً به دلیل وسعت عمل و حجم منابع مالی ، تأثیر بسزایی در بازار سرمایه دارند ، متنوع و برخی از مهمترین آنها به شرح زیرند :
۱-۲) بانكها :
مؤسساتی هستند كه معمولاً به دو دلیل وارد بازار می شوند . اول كه بیشتر رایج است ، كسب بازده از وجوهی است كه به شكل سپرده نزد آنان قرار دارد و دوم ، كه معمولاً تابع شرایط خاصی است عبارت است از ایجاد و حفظ بازاری سیال و نقدینه برای اوراق بهادار . در این نقش بانكها از طریق عرضه یا تقاضای اوراق بهادار هنگامی كه برای آنها عدم تعادل وجود دارد ، نقش متعادل كردن بازار را ایفا می كنند.
۲-۲) شركت های بیمه :
شركت های بیمه با دو دسته جریان وجوه مواجهند : جریان ورودی كه معمولاً شامل حق بیمه های وصولی بابت موضوعات بیمه اشخاص و غیر اشخاص می گردد و جریان خروجی كه عمدتاً شامل خسارتهای پرداختی ، پس انداز عمر افراد و نظایر آن است . برای اینكه بین این دو جریان تعادلی مطلوب برقرار شود ، شركت های بیمه معمولاً سعی می كنند بخش عمده ای از وجوه خود را سرمایه گذاری كنند. یكی از بازارهای جذاب برای این قبیل شركت ها ، بازار اوراق بهادار می باشد. شركت های بیمه معمولاً به لحاظ حجم قابل توجه منابع مالی ، تأثیر بسزایی در این بازار دارند.
۳-۲) صندوق های بازنشستگی :
این مؤسسات نیز مانند شركت های بیمه با دو دسته جریان وجوه مواجهند ؛ یك دسته وصولی های مربوط به كسور بازنشستگی افراد كه غالباً در مقایسه با جریان خروجی وجوه ، رقم كمی است و دسته دوم پرداخت های مربوط به حقوق بازنشستگی كه معمولاً رقم قابل توجهی می باشد ( جریان خروجی ) . صندوقهای بازنشستگی برای ایجاد تعادل بین این دو جریان ورودی و خروجی ، وجوه در دسترس خود را برای كسب بازده و تقویت جریان ورودی به اشكال مختلف سرمایه گذاری می كنند كه سرمایه گذاری در انواع اوراق بهادار یكی از رایج ترین آنها می باشند . این مؤسسات نیز به دلیل منابع قابل توجه مالی ، تأثیر بسزایی در بازار دارند.
۴-۲) شركتهای سرمایه گذاری :
شركت های سرمایه گذاری مؤسساتی هستند كه از طریق فروش سهم و برخی موارد ، اوراق قرضه ، منابع مالی پس انداز كنندگان و افراد را جمع آوری كرده ، و آنها را در سهام و اوراق قرضه سایر شركت ها سرمایه گذاری می كنند. اهمیت این مؤسسات در این است كه افراد ، با پس انداز اندك خود ، شاید به راحتی نتوانند در اواق بهادار مورد نظر خود سرمایه گذاری كنند اما این قبیل شركت ها ، با یك كاسه كردن وجوه ، آنها را در اوراق بهادار متنوع سرمایه گذاری و معمولاً بازده ای بیشتر از این مجموعه عاید می كنند.
▪ شركت های سرمایه گذاری خدمات متنوعی انجام می دهند كه موارد زیر از اهم آنهاست :
– اداره حسابهای مختلف سرمایه گذاران ، سرمایه گذاری مجدد سودهای سهام آنان.
–سرمایه گذاری وجوه جزء جمع آوری شده در اوراق بهادار متنوع و ایجاد مجموعه سرمایه گذاری كارا ( پورتفوی )
– بررسی و كنترل مستمر سرمایه گذاری ها برای حفظ شرایط ارائه شده هر یك ( بطور مثال حداقل بازده لازم ، حداكثر ریسك قابل قبول و … )
– ارزیابی مستمر اوارق بهادار برای انتخاب اوراق بهادار دارای بازده بالقوه بالا .
با توجه به به مقیاس عمل گسترده ، معمولاً هزینه سرمایه گذاری برای این شركت ها حداقل می شود .
۵-۲) شركتهای دارنده یا مادر :
شركتهای مادر یا دارنده ، شركتهایی هستند كه سهام یك یا چند شركت فرعی را به منظور كسب كنترل آنها در جهت تحقق یك هدف مشترك در دست دارند. لازم به ذكر است كه سهام كنترل كننده لزوماً ۵۱% نبوده و حتی ممكنست برای شركتهایی كه سهام آنها به طور گسترده ای پراكنده شده ، این میزان حتی كمتر از ۱۰% باشد. از آنجا كه در بازار بورس اوراق بهادار ، بخاطر معاملات مستمر سهام ، تغییرات مالكیتی رخ می دهد لذا این شركتها به منظور حفظ موقعیت كنترلی خود دائماً در بازار حضور می یابند.
۶-۲) شركتهای كارگزاری :
واسطه های مالی هستند كه بین خریداران و فروشندگان اوراق بهادار ، نقش تسهیل كننده مبادله را بر عهده دارند. در ایران ، اساسنامه این شركتها به آنها اجازه داده تا میزان ۲۰% حجم معاملات ، مشروط بر اینكه از میزان سرمایه آنها تجاوز نكند ، برای خود خرید و فروش كنند.
۷-۲) سایر اشخاص حقوقی :
معمولاً شركتها وجوه مازاد خود را جهت كسب بازده در اوراق بهادار سرمایه گذاری می كنند . بعضی اوقات نیز خرید بخشی از اوراق بهادار (سهام عادی یا ممتاز ) یا تمام آن ، به امید جذب یا ادغام شركت مورد نظر در راستای اهداف رقابتی شركت اصلی می باشد.
نشریه موج