چین توانسته است بازارهای دنیا را با کالاهای تولید خود تسخیر کند که در این میان ایران نیز جدا از این مقوله نیست و همانند سایر کشورها مقصد کالاهای چین شده است.
چین در حال قبضه کردن بازار کشورهای مختلف چه اروپایی، آمریکایی و آسیایی است و با توجه به نیروی کار ارزان، تولید انبوه کالا و استفاده ازتکنولوژی، تبدیل به مرکز تولید کالا در دنیا شده و اکثریت کشورها میزبان این کالاها شده اند و قادر به رقابت با آن‌ها نیستند.
ایران همانند سایر کشورها مقصد کالاهای صادراتی از چین شده است.
با نگاهی به روابط اقتصادی ایران و چین متوجه می شویم روابط دو کشور به طور کلی به دو بخش قبل از انقلاب و پس از انقلاب تقسیم می‌شود. قبل از انقلاب، با توجه به اینکه ایران بیشتر از منظر اقتصادی وابسته و در ارتباط با غرب بود و مراودات زیادی هم با کشورهای اروپایی و آمریکا داشت؛ و روابط با چین بسیار پایین و در حد 100 تا 150 میلیون دلار بود، اما پس از انقلاب، به‌خاطر برخی مسایل سیاسی حاکم بر جهان همکاری و رابطه دو کشور بیش از پیش توسعه یافت به طوری که در سال 2011حجم مبادلات تجاری دو کشور به رقم 30 میلیارد دلار رسیده و در این میان کالاهای چینی نقش زیادی ایفا می کنند و امروزه با گذر از خیابان و بازار شاهد حضور انواع و اقسام کالاهای چینی از گوشی تلفن همراه گرفته تا کیف و کفش، کارد، وسایل آشپزخانه، پوشاک، مداد و پاک کن، دفتر مشق دانش آموزان، انواع محصولات کشاورزی و صنعتی … هستیم و به نوعی کالاهای چینی سرتا پای ما را فرا گرفته و موجب گلایه‌های فراوان تولید کنندگان داخلی شده است، اما علی رغم اینکه چین اولین کشور هدف صادراتی ما محسوب شده و بیشترین صادرات ایران به این کشور صورت می گیرد اما باز هم تراز تجاری ما با این کشور منفی است، اما سوالی که ذهن همه را به خود مشغول می کند این است که چگونه کالاهای چینی بازار ایران را به تسخیر خود در آورده و تولیدکنندگان کشور را با مشکل مواجه کرده اند.
دلایل هجوم کالاهای چینی به بازار ایران
“مجید رضا حریری ” نایب رییس اتاق ایران و چین در گفت‌و‌گو با برنا با بیان اینکه موافق این موضوع نیستم و کالاهای چینی بازار ایران را تسخیر نکرده اند، اظهار داشت: چین اولین کشور صادر کننده به ایران نیست، اما در مقابل بیشترین صادرات ایران مربوط به کشور چین است.
وی با اشاره به آمار 3ماهه اول 2011 تجارت ایران و چین، گفت: در این مدت نسبت مبادله تجاری 2 کشور 30 به 70 بوده، بدین معنی که 30 درصد واردات صورت گرفته، اما در مقابل 70 درصد صادرات به چین انجام شده است.
حریری خاطر نشان کرد: به دلیل اینکه مراودات تجاری ما با بسیاری از کشورها قطع یا محدود شده، بنابراین باید به دنبال جایگزین برای تامین نیازهای خود باشیم.
هجوم کالاهای چینی مختص به ایران نیست و این کشور به خاطر دست‌کاری در نرخ ارز، تولید در مقیاس وسیع، دستمزد پایین کارگر و استفاده از تکنولوژی روز تبدیل به کارخانه تولید در دنیا شده و به دلیل داشتن قیمت پایین کالاهای آن، می تواند در دنیا رقابت کند و با هیچ تکنیک بازار یابی هم نمی توان با آن‌ها مقابله کرد و با توجه به اینکه نتوانستیم بازار را از نظر قاچاق و سایر موارد کنترل کنیم مسلم است که بازار را تسخیر می کنند.
اما با تمام مواردی که ذکر شد این سوال مطرح می شود که آیا در تولید کالاهای مانند کفش و پوشاک که در کشور مزیت داریم و یا در کالاهایی مانند کارد آشپزخانه، سوزن دوزندگی و پاک کن نیز نیاز به واردات وجود دارد.
تا کالایی مود نیاز بازار نباشد و مشتری نداشته باشد هیچ تاجری اقدام به واردات آن نمی کند.
به عنوان نمونه عمده بازار مصرف کفش کشور از تولیدات داخلی است اما نمونه چینی نیز به خاطر اینکه انبوه تولید می شود و قیمت آن ارزان است در بازار وجود دارد.
چینی ها در ابتدا برای اینکه بتوانند بازار را به دست بگیرند کمیت را افزایش می دهند و رقبا را از صحنه خارج می کنند و پس از آن به مرور زمان بر کیفیت کالاهای خود می افزایند، سیاستی که ژاپنی‌ها در گذشته آن را دنبال می کردند.
کالاهای که از مبادی قانونی وارد می شوند، مشمول استاندارهای رایج هستند و اگر کالای بی کیفیت از این مبادی وارد شود باید مراجع ذیربط آن پاسخگو باشند، اما اگر از مبادی قاچاق وارد می شود موضوع متفاوت خواهد بود.