ترخیص کالا-تشریحی و به زبان ساده تر
برای ترخیص کالاهای صادراتی و ترخیص کالاهای وارداتی با توجه به قوانین گمرکی کشور و آئین نامه هایی که از سوی گمرکات قابل اجرا می باشند،آغاز کار با تنظیم اظهارنامه و تحویل آن به بخش مربوطه می باشد.افراد فعال در این عرصه موظف هستند اسناد مورد نظر را که شامل سیاهه ی خرید کالای وارداتی،سند بانکی،گواهی مبدا و مجوزهای لازمه که در مورد برخی کالاها تفاوت هایی در این خصوص وجود خواهد داشت را بر اساس قوانین و مقررات به اظهارنامه ی خود ضمیمه نمایند.
به طور کلی با توجه به قوانین می توانیم برای روشن تر شدن مطلب یاد شده کالاها را چه در مورد واردات و چه در مورد صادرات به سه دسته تقسیم نماییم:
الف.کالاهای مجاز:این دسته کالاها صادرات یا واردات شان با رعایت ضوابط مشخص شده،نیازی به کسب مجوز نخواهند داشت و در خصوص ترخیص آنها می توانید اقدام نمایید.
ب.کالاهای مشروط :این دسته از کالاها واردات یا صادرات شان با مجوزهای مربوطه میسر می باشد و چنانچه مجوزهای مربوطه را داشته یا اخذ کرده باشید می توانید برای ترخیص کالا استارت تشریفات گمرکی را بزنید.
ج.کالاهای ممنوعه:این دسته کالاها را نمی توانید ترخیص نمایید زیرا همانطور که از نامشان آشکار است ورود و صدورشان با قوانین کشور مغایرت دارد.
محصولات یا کالاهایی که برای انجام تشریفات گمرکی و ترخیص آنها اظهارنامه گمرکی ارائه شده است،از نظر مطابقت با بندهای اظهارنامه و سند تحویل شده به گمرک کشور بایستی مورد بررسی قرار گرفته تا منافاتی با سایر قوانین نداشته باشند،تنها در این شرایط است که پروانه گمرکی برای ترخیص این محصولات و کالاها صادر می گردد.
توجه داشته باشید که بعضی از کالاها و محصولات،تشریفات گمرکی شان در گمرکات مشخص شده ای انجام میگیرد و ترخیص این دسته کالاها را نمی توانیم در سایر گمرکات انجام دهیم. به عنوان مثال پسته ی صادراتی محصولی ست که تشریفات گمرکی و ترخیص آن در گمرکات مهرآباد،غرب تهران و همچنین گمرک کرمان صورت می گیرد.فرش کالایی ست که ترخیص و تشریفات گمرکی آن در شیراز،مشهد،کرمانشاه و همچنین مهرآباد و غرب تهران صورت میگیرد و کالاهای بسیار دیگری نیز هستند که تنها در گمرک یا گمرکات مشخص شده ای می توانیم جهت ترخیص و تشریفات گمرکی آنها اقدام نماییم.
برای ترخیص کالای وارداتی به طور کلی چه مراحلی را بایستی طی کنیم:
1.مالک کالا یا شخص معرفی شده توسط وی بایستی به بخش ورود اطلاعات واردشده،فرم اولیه ی اظهارنامه را دریافت و اصطلاحا آن را پُر کند.بعد از تکمیل فرم مربوطه و تحویل آن به بخش ورود اطلاعات،اظهارنامه ی شما وارد سیستم می شود و شما قسمت اول ترخیص کالا را پشت سر گذاشته اید.
توجه داشته باشید که شما به عنوان اظهار کننده باید ارزش محصول یا کالای خود را محاسبه کرده باشید و با در نظر داشتن کدهای درج شده آن را در سند واحد ی که دریافت می نمایید درج کنید.مهم است که اعداد و ارقام ارائه شده ی توسط شما،با محاسبه ی کامپیوتری گمرک یکی باشد.در غیر اینصورت هرگونه مغایرتی شما را با مشکل مواجه خواهد کرد.
بعد از ورود هزینه هایی که به کالای شما تعلق می گیرد و همچنین ورود اطلاعات لازمه،اظهارنامه را در کامپیوتر شخصی خود نیز چک کنید و سپس در کامپیوتر مرکزی ذخیره نمایید.فراموش نکنید که شماره ذخیره در یکی از قسمت های بالای اظهارنامه ی گمرکی شما قید می گردد و کامپیوتر مرکزی اظهارنامه ی شما را روی شماره ی مورد نظر ذخیره می نماید.
در بخش های بعدی ترخیص کالا اظهارنامه ی شما از روی شماره ی ذخیره شده پیگیری و عملیاتی می شود و به همین دلیل است که برخی کارشناسان ترخیص کالا از این شماره به عنوان نام اظهارنامه یاد می کنند.
بخش دوم ترخیص کالا پذیرش اظهارنامه:
با طی کردن مرحله ی اول ترخیص کالا،شما از این پس اظهار کننده نامیده می شوید و در ادامه در بخش دوم اظهارنامه ی دستی و اظهارنامه ی چاپی را بعلاوه ی مجوزها و سندهای لازمه که بر مبنای کدهای درج شده ی داخل اظهارنامه می باشد به همراه یک فیش بانکی به بخش پذیرش اظهارنامه تحویل می دهید.بخش پذیرش بخشی ست که اسناد مورد نیاز ارائه شده توسط شما(اظهار کننده) به صورت اجمالی بررسی می گردد.دقت بفرمایید که هر گونه مسئولیتی در خصوص صحت و سلامت مطالب درج شده در مدارک تسلیمی و حتی تکمیل نبودن اسناد متوجه خود شما خواهد بود و شما به عنوان ترخیص کار مسئول خواهید بود و گمرک مربوطه هیچ گونه مسئولیتی در قبال کوتاهی و بی دقتی شما یا ترخیص کار شما نخواهد داشت.
پس از تحویل مدارک و اسناد در خواستی گمرک،مسئول مربوطه اظهارنامه ی ترخیص کالای شما را از کامپیوتر مرکزی دریافت و چک می نماید و در ادامه عملیات ثبت انجام می شود.
چنانچه مطالب وارد شده توسط ترخیص کار یا شخص شما نیاز به اصلاح داشته باشد،ترخیص کار باید جهت تکمیل و تصحیح مطالب تقدیم شده، به قسمت اطلاعات رفته تا ضمن اصلاح، یک چاپ جدید از اظهارنامه ترخیص کالا دریافت نماید.
توجه کنید که اگر به هر دلیل با اسناد و اطلاعات ارائه شده ی ناقص یا ایراد دار خود از این مرحله عبور نمایید در مراحل پس از آن با مشکلات بزرگتری مواجه خواهید شد.
نکته ی دیگر:
کالا از تاریخ پرداخت اظهارنامه جهت ترخیص کالا،به اصطلاح اظهار شده به حساب می آید.ترخیص کار تا زمانی که شماره ثبتی برای اظهارنامه ترخیص کالا دریافت نکرده باشد می تواند اصلاح و تغییرات مورد نیاز خود را انجام دهد.زیرا پس از گرفتن شماره ثبت،مدارک تحویلی مهر و موم شده و به بخش ارزیابی گمرک فرستاده می شود.
بخش سوم-کنترل دستی:به این بخش کنترل فیزیکی نیز اطلاق می شود،در این قسمت بررسی و ارزیابی دستی و فیزیکی صورت میگیرد.مقایسه کالا با مطالب درج شده در مدارک و همین طور پرداختی های ترخیص کار بازدید می شود.در ادامه، اظهارنامه امضا و تحویل کارشناس ارزیاب می گردد.پس از این قسمت است کا شماره ی ارزیابی شما مشخص و به ترخیص کارتان اعلام می گردد.
بخش چهارم-پرداخت و ترخیص:این قسمت آخرین مرحله ی ترخیص کالاست که در انتها کالا به شما یا فرد معرفی شده توسط شما که مثلا می تواند ترخیص کار شما باشد تحویل می گردد.در اینجا پس از ارزیابی سیستمی و امضا شدن اظهارنامه ی شما،فیش بانکی به همراه اظهارنامه تحویل صندوق میگردد.بایستی مبلغ درج شده در فیش قابل پرداختی شما با مبلغ درج شده در خانه ی 47 اظهارنامه یکی باشد.در صورتی که از این لحاظ مشکلی متوجه ی سند شما نباشد پروانه ی گمرکی صادر شده امضا و مهر می گردد و پس از ثبت شماره ی پروانه می توانید کالای خود را دریافت نمایید.
ترخیص کالای صادراتی
ترخیص کالاهای صادراتی شامل بخش های مشابه ای ست که به آنها می پردازیم:
1.قسمت وارد کردن اطلاعات کالا جهت ترخیص:در اینجا نیز مانند شروع کار ترخیص کالاهای وارداتی ترخیص کار با مراجعه به قسمت ورود اطلاعات برگه ی اظار نامه را دریافت و آن را به طور دقیق مطابق مشخصات واقعی کالا پُر می کند.
2.بخش پذیرش اظهارنامه:ترخیص کار یا نماینده ی قانونی شما اظهار نامه ی تکمیل شده را تحویل پذیرش می دهد.هر گونه مسئولیتی در خصوص صحت وسلامت اعداد و ارقام و اطلاعات درج شده به عهده ی شما یا ترخیص کارتان می باشد.در اینجا اطلاعات شما فقط به صورت سطحی مورد بررسی قرار میگیرد اما در صورت وجود هر گونه منافاتی در مراحل بعدی مجددا دچار مشکل خواهید شد و زمان بیشتری را از دست خواهید داد.حتی گاهی مغایرت هایی ممکن است سبب پیگرد قانونی شما شده و نه ترخیص کالای شما دچار مشکل میگردد بلکه متحمل جریمه های سنگینی نیز خواهید شد.اما چنانچه مشکل و مغایرتی در این قسمت وجود نداشته باشد اطلاعات شما ثبت و وارد کامپیوتری مرکزی می شود.
3.بخش کنترل دستی کالا های صادراتی:کالای شما به صورت فیزیکی مورد بررسی قرار گرفته و با برگه ی اسناد شما مطابقت داده می شود. این مطابقت ها شامل محاسبه وزن و سایز و ابعاد و تعداد و.. می باشد هر آنچه که بر اساس نوع کالا ی شما لازم بوده و در اظهار نامه قید گردیده است در این مرحله بررسی می شود.
4.تحویل کالا:در این مرحله ریاست سرویس ارزیابی مراحلی را که پشت سر گذاشته اید را بررسی می کند.در واقع تمام اسناد شما مورد بررسی قرار گرفته،تمامی مشخصات با کالای شما مطابقت داده شده و در صورت عدم مغایرت مانند بخش نهایی ترخیص کالای وارداتی کالا تحویل شما یا ترخیص کار مربوطه می گردد.